Het moet simpeler, vinden veel (Rijks)uitvoeringsorganisaties. Minder regels die grotendeels hetzelfde doel dienen maar vaak ook tegen elkaar in werken. Christiaan Pelgrim van NRC interviewde Nathalie van Berkel (UWV) en Alexander Pechtold (CBR) en schreef er dit artikel over.
Uitvoeringsorganisaties leggen steevast de bal bij ‘de politiek’ neer om de complexiteit te reduceren. Natuurlijk heeft de politiek hierin een cruciale rol, maar de verantwoordelijkheid voor het reduceren van complexiteit te eenzijdig bij de politiek neerleggen is ook riskant.
Want wie moet zich nu precies aangesproken voelen? Het hele kabinet? Sommige ministers? De Tweede Kamer? Of ook provincie- en gemeentebesturen? Bovendien is 'de politiek' wispelturig, regelmatig door opportunisme gedreven en per definitie een cocktail van uiteenlopende belangen en belangengroepen. Willen we zo'n abstracte oproep voor complexiteitsreductie dáár neerleggen?
Of ‘de politiek’ de complexiteitsproblemen gaat oplossen valt nog te bezien. Waar organisaties zélf invloed op hebben is op de cultuur, sturing en het leiderschap van de eigen organisatie. Minder complexiteit vraagt namelijk om een cultuur:
👉 waarin medewerkers meer eigenaarschap gaan voelen wáár en voor wíe ze het doen
👉 waar medewerkers uit de hokjes kruipen waar organisatiestructuren en werkprocessen hen in gedwongen hebben en zelf weer meer gaan doorleven
👉 waarin medewerkers veel meer regie pakken, vanuit scherpte op hun verantwoordelijkheid en reële invloed en de rol die daar bij past
In zo’n cultuur staan de inhoudelijke doelen centraal en zijn de regels, processen en systemen daar dienend aan. Dat is bovendien effectiever, goedkoper en leuker om voor te werken dan het bedienen van een bureaucratische machine die de overheid nog te vaak is.
Toegegeven, dat lost niet alle problemen op. Voor een belangrijk deel moeten kabinet en Kamer óók iets doen aan het verstikkende oerwoud van elkaar deels overlappende en deels tegensprekende detaillistische regelgeving waar nóch de burger, noch de overheid mee gediend is. Maar wat het wel doet is dat (uitvoerings)organisaties:
👉 zich niet afhankelijk maken van het vermogen (of het gebrek eraan) van de politiek om iets abstracts als ‘complexiteit’ te verminderen; en
👉 zelf regie houden om te doen wat binnen hun eigen invloedssfeer ligt
In 2024 verschijnt het boek 'Out of the Web. Hoe organisaties vastlopen in bureaucratie en systemen, én hoe ze daar weer uitkomen' Daarin nemen Mark Hendrikx en Joël Wieme de lezer mee in wat we het ‘bureaucratische web’ noemen en bieden we een verrassend eenvoudig perspectief waarmee organisaties kunnen omgaan met complexiteit.
Meer weten? Zie ook onze pagina over onze Out-of-the Web filosofie, met meer informatie over het boek. Herkent u zich in ons verhaal, bent u getriggerd en wilt u meer weten? Of denkt u dat uw organisatie ook wel wat Out-of-the Web kan gebruiken? Mail ons op info@faqtoradviseurs.nl of bel ons op 06 - 36 46 73 04. Wij denken graag met u mee.
